Καθεδρικός Ναός Αγίου Ανδρέα

Ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Ανδρέα ή Καθεδρικός Ναός του Αγίου Ανδρέα είναι μια ελληνορθόδοξη βασιλική στη δυτική πλευρά του κέντρου της πόλης της Πάτρας στην Ελλάδα. Μαζί με την κοντινή παλιά εκκλησία του Αγίου Ανδρέα, αποτελεί τόπο προσκυνήματος για χριστιανούς από όλο τον κόσμο. Είναι αφιερωμένο στον Πρωτόκλητο Απόστολο του Χριστού, Άγιο Ανδρέα. Η ανέγερση του ελληνικού βυζαντινού ναού ξεκίνησε το 1908 υπό την επίβλεψη του αρχιτέκτονα Αναστάσιου Μεταξά και ακολούθησε ο Γεώργιος Νομικός. Εγκαινιάστηκε 66 χρόνια αργότερα, το 1974. Σύμφωνα με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Πατρών Χάρη Αλκ. Αποστολόπουλος, ο οποίος έχει μελετήσει εκτενώς το ναό, ο ναός έχει επιφάνεια 1.900 m2 στο ισόγειο και επιπλέον 700 m2 στο πρώτο επίπεδο (χρησιμοποιείται ως γυναικείος). Ο ναός έχει μήκος ~60 m, πλάτος ~52 m και χωρητικότητα 7.000 ατόμων. Άλλες πηγές δίνουν παρόμοιους αριθμούς για το μέγεθος της επιφάνειας (υπάρχουν διαφορετικοί αριθμοί ανάλογα με την ένταξη ή όχι του πρώτου επιπέδου).

Θεωρείται η μεγαλύτερη ορθόδοξη εκκλησία στην Ελλάδα και η τρίτη μεγαλύτερη εκκλησία βυζαντινού ρυθμού στα Βαλκάνια, μετά τον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Σάββα στο Βελιγράδι και τον Καθεδρικό Ναό Alexander Nevsky στη Σόφια. Άλλες πηγές θεωρούν την εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα των Αχαρνών ως τη μεγαλύτερη στην Ελλάδα. Πάνω από τον κεντρικό τρούλο υπάρχει ένας επίχρυσος σταυρός μήκους 5 μέτρων και πάνω από τους άλλους θόλους 12 μικρότεροι σταυροί. Αυτοί οι σταυροί συμβολίζουν τον Ιησού και τους αποστόλους Του. Το εσωτερικό του ναού είναι διακοσμημένο με βυζαντινού ρυθμού τοιχογραφίες και ψηφιδωτά.

Στην εκκλησία φυλάσσονται λείψανα του αποστόλου Αγίου Ανδρέα. Αποτελούνται από το μικρό δάχτυλο, μέρος της κορυφής του κρανίου του Αποστόλου και μικρά τμήματα του σταυρού στον οποίο μαρτύρησε, όλα φυλάσσονται σε ειδική λάρνακα. Το ιερό κρανίο του Αποστόλου στάλθηκε εκεί από τη Βασιλική του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη τον Σεπτέμβριο του 1964, κατόπιν εντολής του Πάπα Παύλου ΣΤ'. Ο Καρδινάλιος Bea ηγήθηκε του κόμματος των 15 καρδιναλίων που παρέδωσαν το λείψανο στον Επίσκοπο Πατρών Κωνσταντίνο στις 24 Σεπτεμβρίου 1964. Χιλιάδες άνθρωποι (μεταξύ των οποίων ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου) και πολλοί Ελληνορθόδοξοι επίσκοποι συμμετείχαν στην τελετή υποδοχής του κρανίου. Μετά από πομπή στους δρόμους της πόλης, το κρανίο τοποθετήθηκε σε ειδική ασημένια μίτρα μέσα στην εκκλησία. Τον σταυρό του Αγίου Ανδρέα πήρε από την Ελλάδα κατά τη διάρκεια των Σταυροφοριών ο Δούκας της Βουργουνδίας. Τμήματα του σταυρού φυλάσσονταν από τον Μεσαίωνα στην εκκλησία του Αγίου Βίκτωρα στη Μασσαλία. Επιστράφηκαν στην Πάτρα στις 19 Ιανουαρίου 1980. Ο σταυρός του αποστόλου επιδόθηκε στον Επίσκοπο Πατρών Νικόδημο από την Ρωμαιοκαθολική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον καρδινάλιο Roger Etchegaray.